Het gebouw van de Sint Josephs Gezellen-Vereeniging, met kapel. Afgebroken in 1986 nadat het in 1977 door een brand was verwoest.
De Sint Josephs Gezellen-Vereeniging was in 1868 opgericht door de advocaat Van der Biesen en de architect Schmitz. Het doel van de vereniging voor katholieke timmerlieden was "om zich te doen oefenen in bouwkundig en handtekenen, of zich te veraangenamen, hetzij met lezen, of andere vermakelijkheden, zoals dammen of schaken of door voordrachten onder elkander te doen". Vanuit de katholieke Kerk werd kapelaan H.C.J.M. van Nispen tot Sevenaer (1836-1897) aangewezen om de vereniging te leiden.
In 1875 kon de vereniging een terrein aan de Stadhouderskade kopen als locatie voor een eigen gebouw. Waarschijnlijk ontwierp Van Nispen het zelf, met enige hulp van Schmitz. Het stond op het binnenterrein en omvatte allerlei cursusruimten, zalen voor bijeenkomsten, een pastorie en daarboven een kapel, de Hubertuskapel. In 1890 volgde een uitbreiding naar de Stadhouderskade, met een façade aan de kade met allerlei kantelen en beelden van Jozef en Maria. Ook die uitbreiding werd door Van Nispen ontworpen. Hij had vader en zoon Cuypers benaderd voor een ontwerp, maar die zagen samenwerking met de eigenzinnige priester niet zitten.
De vereniging speelde een rol in de katholieke emancipatie van de negentiende en begin-twintigste eeuw, als arbeidersjeugdbeweging. Ze nam ook het initiatief tot de coöperatie Assumptio (1900). Er was een onderlinge spaarbank en een hospitium.
In 1955 kreeg het verbouwde complex de naam Van Nispenhuis. Het werd toen onder meer gebruikt door de Nederlandse Operastichting. Na een brand in 1977 resteerde enkel een ruïne. In 1989 werd begonnen met de bouw van het huidige pand, een kantoorgebouw ontworpen door Theo Bosch. Daarin werd een overgebleven torentje uit het oude pand opgenomen.
Jozefsgezellenhuis. Stadhouderskade 55
- Datering:
- 1876 / 1890
- Ontwerp:
- Nispen tot Sevenaer, H.C.J.M. van & J.H. Schmitz
- Bouwstijl:
- Neogotiek XIXB
- Oorsponkelijke functie:
- Verenigingsgebouw met kapel
- Status:
- Gesloopt, 1986.
- Bronnen & links:
- G. Hoogewoud: Het Van Nispenhuis. In De Negentiende Eeuw, 1977-2, via demodernetijd.nl/…
- Inventaris archief van de vereniging, met beschrijving van de geschiedenis: archief 511 in het Stadsarchief Amsterdam
- Opening Van Nispenhuis: Algemeen Handelsblad 28-12-1955, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- Ruïne Van Nispenhuis wordt gesloopt: NRC Handelsblad 3-4-1986, www.nrc.nl/…
- Laatste wijziging:
- augustus 2022
Er zijn 75 afbeeldingen in de beeldbank van het Stadsarchief die gerelateerd zijn aan dit adres.