Commelinstraat 16

Selecties van bouwwerken

Gereedschap

Wijnstok ontwierp de huizen op 12, 14 en 16, in een traditioneel-negentiende-eeuwse stijl.

Jacobus Balthazar Wijnstok jr. was tussen 1879 en 1890 actief als architect. Hij had een weinig fortuinlijk privéleven. Zijn enig kind overleed op tweejarige leeftijd, en zelf werd hij slechts 39.

Bel-etage en souterrain van nummer 16 werden in 1921-22 verbouwd tot synagoge, naar ontwerp van Jac. Baars. Met siermetselwerk kreeg het onderstuk enkele fraaie accenten in de stijl van de Amsterdamse School. De linkerdeur gaf toegang tot de aparte galerij voor vrouwen.

Het werd de sjoel van de vereniging Bené Berith Bebeth Jacob: Zonen van het Verbond van het Huis van Jacob. Die was al sinds 1881 actief in de buurt, met een synagoge op het toenmalige nummer 124. Het was een als tijdelijk bedoeld bedehuis, vooral nodig zolang er nog geen grote synagoge was in Oost. Nadat in 1928 de ook door Baars ontworpen synagoge in de Linnaeusstraat was geopend, sloot deze kleine sjoel in 1936. Ook de vereniging werd opgeheven. De inventaris vond een nieuwe plek in een als sjoel ingerichte zaal op de Da Costakade.

Het onderstuk kwam toen in gebruik bij vermoedelijk een christelijke gemeente. Na de oorlog diende het als clubhuis van de evangelisch-lutherse jeugdorganisatie "Wees een licht"; de Oud Gereformeerde Gemeente hield er diensten. Vanaf circa 1982 prijkte op de gevel de spreuk Rogate, "bidt". De ruimte diende toen als opvolger van de gesloten evangelisch-lutherse Rogate-kapel in de Toministraat.

Sinds 2015 is het onderstuk een woning. Bij de verbouwing zijn alle restanten van de gebedsruimte uit het interieur verwijderd.

Commelinstraat 16