Architect Leliman ontwierp vijf sobere blokken tussen Tugelaweg, Maritzstraat, Retiefstraat en Cilierstraat. Ze werden gebouwd tussen 1917 en 1922. Dit blok aan de Maritzstraat was als eerste gereed. Twee van de andere blokken werden in 2013-2015 vervangen door nieuwbouw.
Bovenin de gevel aan de Maritzstraat is het monogram te zien van de Handwerkers Vriendenkring. Het bouwfonds van die Joodse vereniging gaf de opdracht voor de bouw van de blokken.
In het blok kwamen circa 75 woningen. In het onderstuk aan de Maritzstraat kwamen twee winkels en zes winkelwoningen. Aan de Spitskopstraat kwam in het midden een poort naar het binnenterrein, afgesloten met een hek.
In juli 1917 werd op het opgespoten bouwterrein een gedenksteen voor de bouw onthuld door de toenmalige burgemeester, J.W.C. Tellegen. Hij was ook present toen eind april 1919 het gereedkomen van de woningen feestelijk gevierd werd. Bij die gelegenheid kreeg de 50-jarige Vriendenkring de gouden medaille van de stad Amsterdam, voor het vele dat de vereniging op het gebied van de volkshuisvesting tot stand had gebracht.
Aanvankelijk woonden er veel Joodse gezinnen, veelal afkomstig uit de gesaneerde Uilenburgerstraat. Vandaar dat de blokken ook wel bekend stonden als Nieuw Uilenburg. Nadat de Joodse bewoners in de Tweede Wereldoorlog waren weggevoerd naar de Duitse moordkampen werd het meeste hout uit de lege woningen gesloopt, als brandstof. Aan de Spitskopstraat stortten de huizen daardoor in. Kort na de oorlog werden de blokken hersteld door de gemeente, die het bezit van de Vriendenkring had overgenomen. Er werd voor gekozen om aan de Spitskopstraat laag te bouwen, wellicht om meer lichtinval te verkrijgen. Het lijken bejaardenwoningen maar de eerste bewoners waren veertigers en vijftigers.
Anno 2025 is Ymere de eigenaar, als opvolger van het gemeentelijk woningbedrijf. De corporatie is van plan om de woningen aan de Maritzstraat te renoveren. De bebouwing aan de kant van de Spitskopstraat zal worden afgebroken; met nieuwbouw wil men de oorspronkelijke situatie herstellen. Door het verwijderen van het litteken zal de herinnering aan de oorlogsschade verloren gaan.
Eerste gebruikers van de winkels aan de Maritzstraat (oorspronkelijke huisnummers):
- 1 (hoek Tugelaweg): barbier F.H.M. van de Vegt (Amsterdam 1892 - 1974); woonde er met gezin.
- 5: kantoor van het bouwfonds van de Handwerkers Vriendenkring.
- 7: slager Isaac Frank (Meppel 1870 - Auschwitz 1942), woonde er met zijn vrouw Vrouwtje de Vries (Hoorn 1870 - Auschwitz 1942).
- 13: brood- en koekbakker Isaac Meijer (Amsterdam 1884 - Auschwitz 1942) en zijn vrouw Jetje Mok (Haarlem 1881 - Amsterdam 1925).
- 15: Frans Balthazar van Nes (Amsterdam 1890 - ? na 1966), met gezin. Nering onbekend. Hij vertrok in 1921; hier kwam toen de sigarenzaak van Levie Presser, die in 1919 al op 2-hoog was komen wonen. Op het raam stond "Tabak & Sigarenmagazijn HWV".
- 21: groentehandelaar Samuel Rimini (Amsterdam 1884 - Auschwitz 1942); woonde er met zijn vrouw Debora Platvoet (Amsterdam 1885 - Auschwitz 1942) en hun kinderen.
- 23: vermoedelijk in gebruik bij nummer 27.
- 27 (hoek Retiefstraat): kruidenier David Degen (Amsterdam 1886 - Auschwitz 1943); woonde hier met zijn vrouw Saartje Croonenberg (Amsterdam 1891 - Auschwitz 1943) en hun kinderen.
Het blok werd in 1979-1980 gerenoveerd. VĆ³Ć³r de renovatie waren er 50 woningen en 8 winkels, erna alleen nog 49 winkels.
Oorspronkelijke nummering:
Maritzstraat 1-27
Retiefstraat 114-120
Spitskopstraat 2-12
Tugelaweg 66-69
Maritzstraat 1-47, Retiefstraat 272-292, Spitskopstraat 2-8, Tugelaweg 64-65
- Datering:
- 1919
- Ontwerp:
- Leliman, J.H.W.
- Bouwstijl:
- Oorsponkelijke functie:
- Etagewoningen
- Status:
- Bronnen & links:
- SAA: archieven bouwdossiers en bevolkingsregister.
- Verslag onthulling gedenksteen: Het Nieuws van den Dag 27-7-1917, (Delpher) resolver.kb.nl/… ; Algemeen Handelsblad 27-7-1917, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- Verslag jubileumbijeenkomst: Nieuw Israelietisch Weekblad 2-5-1919, (Delpher) resolver.kb.nl/… ; De Handwerksman 7 1919, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- Laatste wijziging:
- mei 2025
Er zijn 8 afbeeldingen in de beeldbank van het Stadsarchief die gerelateerd zijn aan dit adres.