Het Pentagon, een complex met zo'n negentig woningen en enkele winkels. De naam is ontleend aan de min of meer vijfhoekige vorm van het terrein.
De huizen die hier eerder stonden hadden de oorlog overleefd maar werden eind jaren '60 afgebroken op last van de gemeente, die de Nieuwmarktbuurt wilde saneren. Motieven daarvoor waren het tegengaan van (verdere) verkrotting, plek maken voor autowegen en kantoren, en de aanleg van de metro.
In de jaren '70 leidde allerlei protesten tegen de sloop en de cityvorming tot een ommezwaai in het gemeentelijk beleid voor de Nieuwmarktbuurt. De buurt kon een kleinschalig woongebied blijven; op de plek van reeds afgebroken huizen konden nieuwe woningen komen. Het oude stratenpatroon kon grotendeels intact blijven.
Het complex is rond een binnenterrein gebouwd, gedeeltelijk bovenop de metrobuis. Rubberen blokken moeten de trillingen dempen. De gebouwen kenmerken zich door een verticale geleding, waardoor het complex redelijk aansluit bij de traditionele bebouwing. Door het vele glas en het gebruik van lichtblauwe en -groene platen oogt het luchtig.
De binnenplaats is openbaar toegankelijk. De open trappenhuizen naar de woningen werden al na enkele jaren dichtgemaakt vanwege overlast van onder meer heroïnegebruikers.
Architect van het complex was Theo Bosch (1940-1994). Hij ontwierp ook het blok aan de overkant van de Sint Antoniesbreestraat, samen met Aldo van Eyck. Dat was in 1978 gereed en heeft net als het Pentagon een galerij langs de straat, een arcade. Ook de woningen aan de andere kant van de Moddermolenstraat zijn door Van Eyck & Bosch ontworpen (1978).
Pentagon. Sint Antoniesbreestraat 132-142, Zwanenburgwal 2, Raamgracht 39-45, Moddermolenstraat 1, Zuiderkerkhof 1-7, Pentagon 2-80, Pentagon 1-87
- Datering:
- 1984
- Ontwerp:
- Bosch, Th.
- Bouwstijl:
- Oorsponkelijke functie:
- Woningen en winkels
- Status:
- -
- Bronnen & links:
- Inventarisatie architectuur post-'65 (Heemschut 2018)
- Laatste wijziging:
- november 2019
Er zijn 43 afbeeldingen in de beeldbank van het Stadsarchief die gerelateerd zijn aan dit adres.