De Wittenstraat 27-43

Verfijnd vormgegeven dubbel schoolgebouw, gebouwd voor twee openbare lagere scholen der eerste klasse. Opmerkelijk zijn de voor "armenscholen" bijzonder rijk gedecoreerde entrees.

Hier huisden de scholen met de nummers 64 (op huisnummer 27) en 74 (huisnummer 29). Elke school had vier grote klaslokalen en een gymzaal. De klaslokalen waren dubbele lokalen: een grote ruimte met halverwege een glaswand met schuifdeur. Eén onderwijzer kon er zodoende twee klassen in bestieren. Gezamenlijk hadden de scholen capaciteit voor 800 leerlingen.

De entreepartijen hebben een klassiek timpaan met daaronder een vlak met de aanduiding van de school. Deur en bovenlicht zijn gevat in een gemetseld rondboogportaal. Dat is ter hoogte van het bovenlicht omkaderd met omlijste vlakken waarin banderollen met de tekst Anno 1892. Daaronder zijn aan weerszijden kapitelen met identieke reliëfs aangebracht. De reliëfs tonen een gevleugeld hoofd met bolle wangen. Mogelijk is het Zephyros, de Griekse god van de westenwind die volgens de mythologie in de lente de bloemen verwekte. Het zou ook diens vrouw kunnen zijn, bloemengodin Chloris, uit wier mond slingers van bloemen komen.

In 1904 vertrok school 74 naar een nieuw gebouw in de Van Beuningenstraat. In 1911 kwam hier school 13, die eerder had bestaan in de Kleine Wittenburgerstraat.

Vanaf 1912 werd het gebouw 's avonds gebruikt als derde avondschool van de Vereeniging Handelsonderwijs.

Alle genummerde openbare lagere scholen kregen in 1922 een naam. School 64 werd de Cornelis de Wittschool, school 13 de Andries de Wittschool. De school in het buurpand links werd de Jacob de Wittschool, en de school verderop op nummer 100 werd vernoemd naar Jan (Johan) de Witt. Daarmee waren de vier bekendste leden van de zeventiende-eeuwse regentenfamilie De Witt vertegenwoordigd in 'hun' straat.

De Andries de Wittschool werd in 1927 opgeheven. Circa 1929 kwam in het rechterdeel van het gebouw een kleuterschool, school H, later school 8 genoemd. In de jaren 1930 werd er drie avonden per week door de christelijke vereniging Patrimonium een avondnaaischool gehouden. Ook na WO II was in het rechterdeel een kleuterschool gevestigd.

In 1943 kwam in het toen leegstaande linkerdeel een 'tehuis voor verwaarloosde jeugd' van het Sint Franciscus Liefdewerk, bedoeld voor de bestrijding van baldadigheid. Daartoe werden de lieverdjes hier letterlijk van de straat gehouden met verantwoorde activiteiten. Het Franciscushuis bleef er tot in de jaren 1960. Vervolgens kwam er buurtcentrum De Witte Brug, later De Binding geheten, met peuterspeelzaal Repelsteeltje. Sinds 2005 zijn in het linkerdeel 15 ateliers gevestigd onder de noemer Wittenplaats.

In 1991 begon een verbouwing van het rechterdeel tot praktijkruimtes en drie groepswoningen.

Gemeentelijk monument sinds 2016.

De Wittenstraat 27-43