Het Hirsch-gebouw. In dit warenhuis werd de laatste mode uit Parijs verkocht. Op de bovenste verdieping was een atelier gevestigd, en op de tweede verdieping een tearoom. Op de hoek kwam een met koper beklede koepel met lantaarn.
In 1882 werd de eerste vestiging van Hirsch in Nederland geopend, aan het toen nog perifeer gelegen Leidseplein, door twee werknemers van de Brusselse vestiging: Sylvain Kahn en Sally Berg. De winkel stond op dezelfde hoek als het huidige pand maar was aanzienlijk kleiner. De zaken gingen voorspoedig, zodat er na enige tijd meer ruimte nodig was. Daarom kon opdracht worden gegeven dit warenhuis te bouwen. Voor de bouw ervan moesten diverse panden wijken, waaronder een openbare school aan de kant van het Kleine-Gartmanplantsoen (toen nog Weteringschans).
Tijdens de bouw ging de verkoop door in een tijdelijk gebouw dat op de gedempte Lijnbaansgracht was neergezet, ook naar een ontwerp van Jacot.
Jacot had bij zijn ontwerp voor het modepaleis erg goed gekeken naar het warenhuis Selfridge's in Londen. Op aandringen van de schoonheidscommissie, die het plagiaat opmerkte, bracht hij enkele wijzigingen aan. Jacot werd hier overigens geassisteerd door de ons verder onbekende architect J. Snuijf.
Bijzonder was onder meer het 38 meter hoge atrium. Bij de opening in november 1912 was de winkel met 21.000 mĀ² het grootste warenhuis van Nederland. In een toespraak memoreerde wethouder Delprat de begindagen van Hirsch op het plein:
Het was toen nog erg stil op het Leidscheplein en het gebeurde niet zelden, dat een heele morgen verstreek, zonder dat Ć©Ć©n klant in den winkel was verschenen. Dan telden de heeren Kahn en Berg uit verveling de voorbijgangers en als de morgen groote drukte had gebracht, kwamen zij tot... tien.
Architectuurcriticus Jan Gratama was in het weekblad De Amsterdammer niet erg lovend over het ontwerp:
Het Leidsche Plein, dat bij een taktvolle bebouwing tot een goed en Amsterdamsch plein had kunnen groeien, wordt door het geweldige gebouw met zijn groote verhoudingen, zijn kolossale zuilen en zijn volkomen karakterlooze, internationale architectuur, op belangrijke wijze geschaad. In plaats van de schilderachtige detailleering, kenmerkend voor geheel Amsterdam, en ook terug te vinden in den Stadsschouwburg en zelfs in het American Hotel, heeft het Hirschgebouw een massale architectuur, die in dit milieu veel te groot van schaal is.
[..]
In plaats van een modepaleis van levende schoonheid, verwant aan het bekoorende van een met superieuren smaak gekleede vrouw, heeft Amsterdam nu op zijn Leidsche Plein een ziellooze kolos, even zielloos als de stijve, wassen modelpoppen in zijn etalagekasten.
Aan de kant van het Leidseplein werd door drankenhandel Ferwerda & Tieman het luxe cafƩ Trianon geƫxploiteerd. Vlak na de opening ontstond er ophef toen aan joodse bezoekers dubbele prijzen werden berekend, 'omdat anders Israƫlieten de overhand zouden krijgen'. De eigenaren boden hun excuses aan en gaven het teveel ontvangen geld aan het Nederlands-Israƫlitische Armbestuur. Trianon sloot in 1935.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het warenhuis geliquideerd. Na de oorlog kwam Hirsch in kleinere vorm terug in het gebouw, maar in 1976 legde het bedrijf definitief het loodje. De verdiepingen werden verbouwd tot kantoorruimte. Na een nieuwe verbouwing opende in 2012 op de begane grond een computerwinkel, een Apple Store.
Hirsch-gebouw. Leidseplein 23-29, Kleine-Gartmanplantsoen 2
- Datering:
- 1912
- Ontwerp:
- Jacot, A.
- Bouwstijl:
- Um 1800
- Oorsponkelijke functie:
- Warenhuis met atelier
- Status:
- Rijksmonument (518447)
- Bronnen & links:
- Monumenten Inventarisatie Project
- Aanbestedingen: beton, De Courant 23-6-1910, (Delpher) resolver.kb.nl/… ; graaf- en heiwerk, 15-7-1910, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- Verslag opening: Algemeen Handelsblad 15-11-1912, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- Trianon-affaire: Algemeen Handelsblad 25-11-1912, resolver.kb.nl/… ; Arnhemsche Courant 28-11-1912, (Delpher) resolver.kb.nl/…
- J. Gratama: Het Modepaleis van Hirsch & Co te Amsterdam. In De Amsterdammer, 8 december 1912 ( historisch.groene.nl/… ).
- Laatste wijziging:
- februari 2025
Er zijn 81 afbeeldingen in de beeldbank van het Stadsarchief die gerelateerd zijn aan dit adres.