De Nederlandsche Bank, Frederiksplein 61

Hoofdkantoor van De Nederlandsche Bank, ontworpen door architect Marius Duintjer.

In 1991 verrees er naast het hoge bouwdeel een cilindervormige toren, naar een ontwerp van Jelle Abma (1921-2009). De toren was nodig om het gegroeide personeelsbestand een plek te geven.

De laagbouw beslaat een terrein van ongeveer 110 bij 100 meter. De platte toren is zo'n 70 meter hoog, de ronde was iets lager. Het gebouw staat 'op' het Frederiksplein; de hoofdingang kwam aan het Westeinde. De ronde toren stond op twaalf palen, zodat men er onderdoor kon lopen en rijden.

Onder het complex werd een kelder gebouwd waarin een aanzienlijke hoeveelheid goud en bankbiljetten werd opgeslagen. In oktober 2020 werd dat overgebracht naar Haarlem en later naar Zeist. Daardoor hoefde het gebouw niet langer zwaar beveiligd te worden, en kon een renovatie beginnen waarbij vooral de begane grond een opener karakter moest krijgen.

Daarvoor werd architectenbureau Mecanoo ingeschakeld. De ronde toren werd afgebroken; door thuiswerken waren minder werkplekken nodig. Alle tegels die tegen de gevels geplakt waren werden vervangen, en tegelijk werd de gevel beter geïsoleerd. De hoofdingang werd verplaatst naar het Frederiksplein. De kade aan de Singelgracht werd verbreed. De renovatie was in 2025 gereed.

Het gebouw staat min of meer op de plek waar tussen 1864 en 1929 het Paleis voor Volksvlijt stond, een Crystal Palace-achtig tentoonstellingsgebouw bedacht door Samuel Sarphati. Het werd door brand verwoest. Wellicht mede door het gesloten karakter van het bankgebouw, wordt er nog regelmatig gepleit voor herbouw van het Paleis.

De plek is na de brand nog een tijd kandidaat-locatie geweest voor een nieuw stadhuis. In 1954 werd echter definitief gekozen voor het Waterlooplein. Al die jaren bleef de galerij van het Paleis, die de brand had overleefd, overeind en in gebruik.

Het gebouw is een van de weinige hoge gebouwen in de binnenstad, en ook een van de weinige grootschalige nieuwbouwprojecten in de oude stad.

De bank had eerder het hoofdkantoor aan de Oude Turfmarkt. In een ruil met de gemeente ging het terrein aan het Frederiksplein over naar de bank en werd de gemeente eigenaar van het pand aan de Turfmarkt en van de andere panden die de bank daar in de buurt gebruikte.

De toren van Duintjer stond met opzet uit de as van de Utrechtsestraat. Met de toren van Abma werd het open doorzicht alsnog tenietgedaan.

Het hekwerk rond het gebouw werd in 1992 beschilderd naar een ontwerp van kunstenaar Peter Struycken. Het werd in 2021 verplaatst naar het Mien Ruyspark in Bergeijk.